Chăm sóc người bệnh chấn thương ngực tại nhà sau xuất viện

14/07/2023 07:17

Lồng ngực hỗ trợ phần trên cơ thể, bảo vệ các cơ quan nội tạng (như tim và phổi) và hỗ trợ hô hấp. Chấn thương ngực thường xảy ra sau một chấn thương ‘tác động’ vào ngực: Ngã từ độ cao, tai nạn giao thông hoặc trong các môn thể thao va chạm. Không giống như các bộ phận khác của cơ thể, rất khó để ngực bạn nghỉ ngơi khi bạn thở. Ngực hỗ trợ bạn khi bạn ngồi lên, nằm xuống và di chuyển. Đau là một trong những vấn đề chính gặp phải sau chấn thương ngực và thường có thể mất vài tuần để cải thiện.

 

 

 

 

ThS. Nguyễn Xuân Vinh – Điều dưỡng trưởng Trung tâm Tim mạch và Lồng ngực, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cho biết: Chấn thương thành ngực tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của chấn thương và các triệu chứng gặp phải. Hầu hết các vết thương ở thành ngực được kiểm soát mà không cần phẫu thuật và tự lành trong khoảng thời gian vài tuần.

 

Từ khi nhập viện, đau của bạn sẽ được đánh giá thường xuyên. Nhân viên y tế sẽ hỏi bạn có bị đau không và cơn đau đó nhẹ, trung bình hay nặng. Nhân viên  y tế sẽ đánh giá mức độ ảnh hưởng của cơn đau đến khả năng làm một số việc nhất định của bạn như thở, ho và di chuyển. Điều quan trọng là bạn phải cho nhân viên y tế biết cảm giác đau của bạn và nó ảnh hưởng đến bạn như thế nào để có thể làm gì đó giúp bạn sớm hơn và ngăn ngừa mọi biến chứng, chẳng hạn như nhiễm trùng ngực.

 

Nếu bạn có bất kỳ lo lắng hoặc thắc mắc nào về cách bạn có thể kiểm soát cơn đau tại nhà, vui lòng nói chuyện hoặc liên lạc với nhân viên y tế. Chấn thương thành ngực có thể gây đau nhưng nhiều bệnh nhân chỉ bị đau nhẹ đến vừa và vẫn có thể thực hiện một số hoạt động bình thường và kiểm soát tốt bằng paracetamol thông thường hoặc thuốc chống viêm. Nếu cơn đau của bạn ở mức độ trung bình đến nặng và cơn đau làm hạn chế khả năng thở, ho hoặc cử động của bạn, bạn sẽ được cung cấp thuốc giảm đau mạnh hơn, chẳng hạn như morphine hoặc oxycodone. Những loại thuốc này rất mạnh và do đó sẽ chỉ được sử dụng với liều lượng nhỏ trong một khoảng thời gian ngắn khi bạn nằm viện điều trị.

Một số loại thuốc giảm đau như codeine, tramadol, morphine và oxycodone có thể khiến bạn cảm thấy buồn ngủ hoặc choáng váng, buồn nôn hoặc táo bón. Tất cả những điều này là phổ biến và có thể được quản lý, vì vậy vui lòng cho nhân viên y tế biết.

 

Những cách có thể làm giảm đau tại nhà :

 

Chườm nóng thoải mái: Giúp thư giãn cơ bắp và cải thiện máu cung cấp cho khu vực. Tránh chườm nóng nếu có bất kỳ vết bầm tím rõ ràng hoặc bạn đã được thông báo rằng bạn có một khối máu tụ

 

Chườm lạnh thoải mái: Có thể hiệu quả đối với gãy xương ức và giúp giảm đau xương và sưng/bầm tím.

 

Khăn cuộn ép vào vị trí tổn thương: Nên dùng khăn này để hỗ trợ vùng bị đau và có thể giúp bạn ho, hít thở sâu và di chuyển dễ dàng hơn.

 

Thư giãn/ không quá lo lắng: Có thể thực sự hữu ích nếu làm những việc khiến bạn vui vẻ và cảm thấy dễ chịu, giúp bạn quên đi cơn đau và giúp cơ thể bạn tự sản xuất thuốc giảm đau tự nhiên.

 

Biến chứng nào bạn có thể gặp phải khi xuất viện về nhà ?

 

Nhiễm trùng ngực là một trong những biến chứng thường gặp nhất sau khi bị chấn thương vùng ngực. Thông thường, bạn sẽ hít thở sâu, ho và di chuyển xung quanh, điều này giúp ngăn ngừa nhiễm trùng ngực.

 

Nếu cơn đau do chấn thương làm hạn chế khả năng ho, hít thở sâu hoặc cử động của bạn, đờm có thể tích tụ trong phổi. Nếu đờm không được làm sạch thường xuyên có thể dẫn đến nhiễm trùng lồng ngực hoặc viêm phổi. Nguy cơ tăng lên hơn ở những người hút thuốc và những người mắc bệnh về ngực.

 

Biến chứng ít gặp hơn:

 

-Tràn khí màng phổi (không khí trong không gian xung quanh phổi) có thể gây khó thở và đau ngày càng tăng ở phần dưới ngực. Trong một số trường hợp, có thể cần dẫn lưu ngực tại bệnh viện.

 

-Tràn máu màng phổi (máu trong không gian xung quanh phổi) có thể gây ra khó thở và đau ở ngực dưới. Trong một số trường hợp, có thể cần quay lại bệnh viện để thầy thuốc dẫn lưu ngực.

 

Tập lý liệu pháp hô hấp

 

Một nhà vật lý trị liệu hô hấp sẽ đánh giá lồng ngực và khả năng vận động của bạn. Điều này bao gồm xem xét khả năng hít thở sâu và hiệu quả của việc ho để làm sạch đờm.

 

Tập thở sâu hiệu quả

 

Bài tập hít thở sâu

 

 

Hít thở sâu là một cách đơn giản để lấp đầy không khí trong phổi và làm sạch đờm tích tụ trong phổi. Thực hành các bài tập sau đây hàng giờ trong ngày

 

Bắt đầu ở tư thế thoải mái, lý tưởng nhất là ngồi thẳng trên giường hoặc ghế với vai thả lỏng thực hiện lần lượt các bước sau đây:

 

1) Hít một hơi chậm và sâu bằng mũi để lấp đầy đáy phổi của bạn

2) Giữ hơi thở này trong khi đếm đến 3 (nếu bạn có thể)

3) Thở ra từ từ bằng miệng.

4) Lặp lại các bước 1-4 tổng cộng 10 lần (không làm nhiều hơn vì bạn có thể bị chóng mặt)

5) Lặp lại mỗi giờ trong ngày khi bạn thức

 

Ho

Ho là cách bình thường để loại bỏ đờm ra khỏi phổi của bạn. Sau khi hít thở sâu, bạn nên thực hiện ho. Khi ho, bạn có thể dùng gối hoặc khăn cuộn lại để đỡ vùng thành ngực khó chịu để giúp giảm cơn đau

 

Vận động

Điều rất quan trọng là bạn phải ngồi trên ghế của mình và bắt đầu đi lại trong phòng bệnh ngay khi có thể.

Duy trì chức năng và sự độc lập của bạn sau chấn thương thành ngực là rất quan trọng để phục hồi. Nếu bạn đang gặp khó khăn với các hoạt động hàng ngày như tắm rửa, giặt giũ và mặc quần áo, đồng thời có bất kỳ lo ngại nào về việc quản lý tại nhà, vui lòng thông báo cho nhân viên y tế.

 

Dùng dụng cụ tập thở

 

Đây là một thiết bị được sử dụng để khuyến khích thở sâu. Nó nhằm mục đích giúp bạn tăng lượng không khí hít vào và cải thiện cách thức hoạt động của các cơ hô hấp.

Trước khi bạn bắt đầu

1)Nếu có thể, hãy ngồi thẳng ở tư thế thoải mái, trên mép ghế hoặc giường

2)Giữ phế dung kế khuyến khích thẳng đứng

3) Thở ra bình thường

4) Đặt ống ngậm vào miệng và bịt môi xung quanh ống

5) Hít một hơi thật sâu qua ống ngậm, giống như hút bằng ống hút

6) Bạn nên cố gắng nâng một, hai hoặc ba quả bóng lên và giữ trong 2-3 giây

7) Thở ra từ từ bằng mũi, đồng thời lấy ống ngậm ra khỏi môi

8) Thư giãn sau mỗi lần hít thở sâu và thở bình thường

9) Lặp lại quy trình này theo chỉ dẫn của nhà vật lý trị liệu, thường là 5-10 lần, thở lại bình thường vài hơi sau đó lại tiếp tục thở sâu

10) Khi bạn đã hoàn thành nhóm hít thở sâu, điều quan trọng là phải ho để loại bỏ đờm

Lưu ý: Nếu bạn bắt đầu cảm thấy chóng mặt hoặc choáng váng, hãy thở chậm lại và tự cho mình nhiều thời gian hơn giữa các lần hít thở sâu; Giữ phế dung kế khuyến khích trong tầm với để bạn nhớ sử dụng nó; Điền vào biểu đồ đính kèm để bạn có thể theo dõi tiến độ của mình: Ngày/ thời gian/ đã tập bao lần.

 

Tập thể dục và hoạt động

Giữ di động (ví dụ như đi bộ) Cách hiệu quả nhất giúp bạn hít thở sâu và làm sạch đờm.

Dần dần xây dựng mức độ hoạt động thể chất của bạn theo thời gian. Bạn có thể cần sự giúp đỡ thực tế với một số nhiệm vụ từ gia đình và bạn bè nhưng hãy cố gắng hoàn thành các hoạt động hàng ngày càng nhiều càng tốt.

Cơ thể bạn đang sử dụng năng lượng để tự chữa lành vết thương nên bạn có thể cảm thấy mệt mỏi hơn bình thường. Cho phép bản thân có thời gian nghỉ ngơi mỗi ngày để hỗ trợ quá trình phục hồi của bạn. Bạn sẽ cảm thấy tốt hơn vào một số ngày so với những ngày khác; điều này là bình thường. Tránh dành thời gian dài trên giường.

 

Nâng vật nặng

Tránh nâng, kéo hoặc đẩy vật nặng trong 6-8 tuần

 

Ngủ

Bạn có thể thấy tư thế ngồi thẳng khi ngủ có thể hữu ích trong vài đêm đầu tiên, nhưng điều này là khác nhau đối với mỗi cá nhân. Cách tốt nhất để đạt được điều này là kê thêm gối trên giường.

 

Không nên hút thuốc lá

Tốt nhất nên tránh hút thuốc; người ta nhận ra rằng những người hút thuốc có nguy cơ cao phát triển các biến chứng, chẳng hạn như nhiễm trùng ngực, sau chấn thương thành ngực.

 

Quay lại công việc

Tùy thuộc vào công việc và mức độ nghiêm trọng của chấn thương, bạn có thể phải nghỉ làm một thời gian trong khi vết gãy lành lại. Nếu công việc của bạn liên quan đến nhiều thao tác nâng/xử lý bằng tay, bạn có thể cần phải thảo luận với chủ lao động của mình xem liệu bạn có thể thực hiện các nhiệm vụ khác trong khi vết thương của bạn lành lại hay không

Khi nào tôi nên liên hệ với nhân viên bệnh viện?: Nếu bạn cảm thấy không khỏe và sốt; Nếu bạn bị ho không kiểm soát được; Nếu bạn ho ra đờm đặc, đổi màu; Nếu cơn đau của bạn không kiểm soát được

Khi nào tôi nên đến bệnh viện ngay lập tức?: Nếu bạn bắt đầu ho ra máu; Nếu cơn đau ở ngực của bạn nghiêm trọng đến mức khiến bạn không thể hít thở sâu hoặc ho; Nếu việc thở của bạn trở nên khó khăn hơn hoặc bạn thấy khó thở hoặc tức ngực; Nếu bạn bị đau bụng.

 

ThS. Nguyễn Xuân Vinh – Điều dưỡng trưởng Trung tâm Tim mạch và Lồng ngực

Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức