7 giai đoạn phục hồi chức năng cần lưu ý sau mổ khớp gối.

07/03/2022 07:51

Từ ngày 1-7 sau phẫu thuật

 

– Phải tiến hành tập luyện gối nhằm mục đích lấy lại biên độ.

– Rất nhiều phẫu thuật viên chủ trương tiến hành ngay ngày đầu sau mổ với sự trợ giúp của kỹ thuật viên phục hồi chức năng.

– Phải luôn coi trọng động tác duỗi gối, làm sao duỗi căng hết càng tốt.

– Tiếp theo là tập gấp gối, động tác gấp thì thường thuận lợi hơn khi tập luyện.

– Giảm đau, chống phù nề, rối loạn dinh dưỡng (với những bệnh viện lớn, giảm đau sau mổ đang là xu thế nhằm hỗ trợ và giúp đỡ cho việc tập luyện của người bệnh, tuy nhiên nếu lạm dụng, giảm đau không đúng cách khiến cho bệnh nhân giảm cảm giác, cảm nhận của chi thể thì không những không giúp ích mà thậm chí còn khiến bệnh nhân khó tiếp cận được việc tập luyện sớm…).

– Chườm lạnh thường xuyên, không nhất thiết phải chườm ngay trên vết mổ vì đã có băng chun băng ép mà có thể chườm xung quanh như: đùi, cẳng chân.

– Kê cao phần gót chân từ 10-15cm, việc này vừa giúp máu lưu thông trở về tim được tốt hơn, vừa để kết hợp cùng nẹp duỗi gối tránh cho việc hạn chế duỗi (người bệnh luôn có xu thế co gấp gối khoảng 10-15 độ).

– Đi lại có dụng cụ trợ đỡ (nạng…) hoặc không.

– Phải băng chun và đeo nẹp theo chỉ dẫn, việc đeo nẹp duỗi gối 23/24h, mỗi ngày bỏ nẹp 2-3 lần tập gấp duỗi theo trục dọc 30 phút để lấy biên độ khớp gối.

– Xoa bóp trị liệu.

– Làm mềm sẹo mổ.

– Tìm lại cảm giác di động của xương bánh chè.

– Vận động gấp gối nhẹ nhàng theo phản xạ.

– Vận động chủ trương theo nẹp.

– Kích thích sự co của cơ tứ đầu.

Từ ngày thứ 7-14 tuần đầu sau mổ

– Duy trì tốt những kết quả đã làm của tuần đầu.

– Tăng cường hơn vận động gấp.

– Tăng cường sức mạnh cho tứ đầu và dải chậu chày.

– Tập đứng để tăng cơ lực của cơ thẳng đùi.

– Tập leo cầu thang, xuống cầu thang.

– Tập đi bỏ nạng. Nẹp gối có thể được bỏ sau 3-4 tuần.

– Không được vận động đột ngột quá mức động tác gấp duỗi khi chưa có sự chuẩn bị.

 

LƯU Ý

› Không thực hiện động tác xoay trục của chi trong 45 ngày đầu.

› Không được tập đơn lẻ cho 1 cơ chuyên biệt.

› Không được tập có lực cản trước 3 tuần.

› Không được kéo căng giãn dải chậu chày trước 2 tuần sau phẫu thuật.

– Tăng cường vận động cho gân tam cơ tam đầu cẳng chân.

– Chịu lực với trọng lượng của cơ thể với động tác đi lại.

– Chỉnh dáng đi cho thật tự nhiên.

 

Tuần thứ 4 – tuần 10

– Tiếp tục tập luyện với sự chỉ dẫn và hỗ trợ của kỹ thuật viên PHCN.

– Sự vận động phải tăng hơn lên, khi này cần tập cho sự cân bằng khi đứng và khi thực hiện các động tác nâng, dạng và khép đùi.

– Hướng dẫn thực hiện một số động tác và hoạt động, lưu ý với tình trạng khớp phải hết và đỡ sưng nề nhiều so với tuần trước.

– Thời gian này đã hết sưng nề và cần có sự chủ động lấy biên độ vận động của khớp gối.

– Duỗi có thể bị hạn chế là do cơ lực, chứ không phải do xơ dính của khu sau hoặc khu trước gối.

– Động tác ép thân mình cho duỗi gối, hoặc nằm sấp, chống 2 mũi chân là động tác cải thiện chức năng duỗi rõ ràng.

– Tăng cường sức mạnh cho tứ đầu đùi và dải chậu chày.

– Nằm trên giường, đưa gối ra ngoài, nâng chân, đeo vật nặng vào gối để duỗi gối.

 

Sau tuần thứ 10

– Tăng cường vận động bằng hình thức đi bộ.

– Lưu ý hoàn thiện theo các hướng vận động của khớp cổ chân và khớp háng làm cho cơ tứ đầu đùi, dải chậu chày và thậm chí có thể thêm 5-10 kg với từng nhóm cơ khi tập luyện.

 

Tuần thứ 10-12 tuần

Một số vận động: khởi động của một số môn thể thao có thể được thực hiện như: chạy nhẹ, đạp xe ngoài trời, bơi, phải tránh những môn thể thao: tập bóng rổ, bóng đá, xoay chân trụ…

 

Từ 4-7 tháng sau mổ

Có sự huấn luyện tập với môn thể thao thường ngày bởi các chuyên gia hoặc huấn luyện viên thể lực, ở giai đoạn này thường khó hơn vì bệnh nhân cảm thấy khỏe và vững vàng, tuy nhiên không chịu nổi những sang chấn khi gặp phải nên cần được tư vấn giám sát tuân thủ nghiêm ngặt những chỉ định của phẫu thuật viên (tuyệt đối không thi đấu thể thao theo giai đoạn này).

 

Từ 8-10 tháng

Thời gian này quyết định có thể quay lại chơi thể thao nhưng cần phải quan tâm tới những yếu tố sau:

Sự tiến bộ sau tập luyện.

Loại hình phẫu thuật và nguồn gân được sử dụng để ghép.

Sự khuyến cáo, cẩn trọng của bác sĩ phẫu thuật.

Đặc biệt không có biểu hiện đau và tràn dịch khớp gối sau khi tập luyện.

 

PGS.TS Ngô Văn Toàn – Viện Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức