Nhiều trẻ bị dị tật sinh dục – tiết niệu bẩm sinh nhưng phát hiện muộn, khuyến cáo từ chuyên gia phẫu thuật nhi

03/11/2023 07:00

Trẻ em – Những mầm non tương lai của đất nước luôn cần được sự quan tâm, dìu dắt, chăm sóc và bảo vệ đặc biệt. Ở trẻ em có rất nhiều bệnh lý thường gặp, trong đó, dị tật sinh dục – tiết niệu thường xuất hiện khi trẻ mới sinh ra và làm thay đổi hình dạng hoặc chức năng của một hoặc nhiều bộ phận trong hệ cơ quan này. Đặc điểm nổi bật của dị tật tiết niệu và sinh dục ở trẻ em là diễn biến nhanh, càng nhỏ tuổi bệnh càng nặng, nếu can thiệp sớm, khả năng phục hồi sau mổ sẽ tốt hơn ở người lớn.

 

Nhằm giúp các bậc cha mẹ phát hiện sớm và xử lý kịp thời các dị tật bẩm sinh, giúp trẻ sớm hòa nhập với cuộc sống, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với PGS.TS Nguyễn Việt Hoa – Trưởng khoa Phẫu thuật Nhi và Trẻ sơ sinh, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức.

 

Phóng viên: Xin chào bác sĩ. Thưa bác sĩ, đã có những nghiên cứu dịch tễ cho thấy, dị tật sinh dục đứng hàng đầu trong các dị tật bẩm sinh ở trẻ em, nguyên nhân dẫn đến các dị tật này là gì ạ?

PGS.TS Nguyễn Việt Hoa: Người ta chưa tìm được ra nguyên nhân chính xác. Tuy nhiên các nghiên cứu chỉ ra rằng, các dị tật sinh dục – tiết niệu ở trẻ có thể do đột biến về gen, các bất thường về nhiễm sắc thể hoặc là do những trường hợp kết hôn cận huyết thống thì có thể gây nên những dị tật tiết niệu, sinh dục.

 

Phóng viên: Làm thế nào để phát hiện trẻ mắc các dị tật sinh dục, tiết niệu bẩm sinh là câu hỏi quan tâm của hầu hết các bậc làm cha làm mẹ, xin bác sĩ chia sẻ?

PGS.TS Nguyễn Việt Hoa: Có thể chia dị tật tiết niệu – sinh dục ở trẻ em làm 2 lĩnh vực:

Dị tật tiết niệu: Các dị tật này sẽ được chẩn đoán sớm từ trước sinh. Bằng phương pháp siêu âm sẽ phát hiện ra các dị tật tiết niệu như: các dị tật tắc nghẽn đường bài xuất tiết niệu, có thể thấy hình ảnh thận ứ nước trên siêu âm trước sinh và các loạn sản thận, hoặc các thận có ứ nước (phình to niệu quản, bàng quang to…).

Các dị tật sinh dục thường khó nhận biết từ trước sinh. Sau sinh có thể nhìn thấy những hình thái bất thường như dương vật nhỏ hoặc cong. Tuy nhiên, các dị tật tiết niệu sinh dục này diễn biến khá âm thầm và thường không phát hiện được. Đến khi phát hiện ra thì nó đã ảnh hưởng đến chức năng bộ phận và cơ quan.

Phóng viên: Các dấu hiệu nhận biết một số dị tật sinh dục bẩm sinh thường gặp là gì?

PGS.TS Nguyễn Việt Hoa: Các dị tật tiết niệu thường siêu âm chẩn đoán trước sinh. Các triệu chứng thường gặp như: Bệnh nhân có các triệu chứng về dị tật tiết niệu hoặc các rối loạn về tiểu tiện như đái buốt, đái rắc, tiểu tiện nhiều lần hoặc tiểu rắt về đêm. Các dị tật về sinh dục thì người ta có thể nhìn thấy các bất thường về hình thái ví dụ như sau khi đẻ ra hai bên bìu của con thì một bên sờ thấy tinh hoàn, một bên không sờ thấy tinh hoàn. Hoặc một bên bìu to, một bên nhỏ hơn. Ở các bé gái có thể thấy một bên môi lớn phồng to hơn bên thì nhỏ hơn. Đó là những hình thái bất thường từ bên ngoài mà cha mẹ hoặc các nhân viên y tế có thể thấy và khi phát hiện ra. Các bậc cha mẹ nên đưa con đến các cơ sở y tế, các chuyên khoa về nhi để làm thêm các xét nghiệm khác để chẩn đoán trẻ bị bệnh gì.

 

Phóng viên: Tại khoa Phẫu thuật Nhi và trẻ sơ sinh, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, 2/3 số trường hợp phẫu thuật là các dị tật sinh dục bẩm sinh. Các bác sĩ đã ứng dụng kỹ thuật hiện đại như thế nào để chẩn đoán xác định và phẫu thuật những trường hợp như trên?

PGS.TS Nguyễn Việt Hoa: Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức có rất nhiều phương tiện hiện đại để xác định chẩn đoán như các xét nghiệm kết hợp các bộ phận xét nghiệm gen di truyền để xác định giới tính của các cháu. Ngoài ra có thể kết hợp siêu âm, MRI, chụp đồng vị phóng xạ để đánh giá về chức năng của các cơ quan sinh dục tiết niệu.

Phương pháp phẫu thuật: dùng các chỉ các chỉ rất nhỏ, phẫu thuật vi phẫu. Các dị tật tiết niệu phần lớn phẫu thuật bằng các kỹ thuật nội soi: nội soi sau phúc mạc, nội soi ổ bụng để tạo hình bể thận niệu quản cho các cháu. Sau phẫu thuật gần như trẻ không đau, có thể chạy nhảy ngay sau mổ.

Với các kỹ thuật chúng tôi đang áp dụng đem lại kết quả rất tốt cho trẻ.

 

Phóng viên: Theo quan niệm của nhiều người cho rằng đợi đến khi trẻ lớn mới “chữa” bệnh, điều này có đúng không thưa bác sĩ?

PGS.TS Nguyễn Việt Hoa: Trước đây, ngay cả nhân viên làm y tế cũng cho rằng những dị tật này không làm ảnh hưởng gì đến trẻ khi trẻ con nhỏ, nên phẫu thuật khi trẻ lớn. Tôi nghĩ rằng cần thay đổi quan niệm đó vì những dị tật này là bẩm sinh, chúng ta cần chữa cho trẻ khi trẻ còn nhỏ vì trẻ đỡ bị ảnh hưởng về tâm lý tự ti. Một số dị tật về tiết niệu thì chúng tôi thấy các cháu cần được phẫu thuật sớm để không ảnh hưởng đến chức năng cơ quan bộ phận đó. Tuổi trung bình phẫu thuật các dị tật sinh dục như lỗ tiểu thấp là khoảng từ 1 tuổi. Các dị tật tiết niệu tùy vào mức độ của bệnh, chúng tôi tiến hành từ rất sớm, có những trường hợp chúng tôi phẫu thuật từ giai đoạn sau sinh hoặc ngay sau giai đoạn sơ sinh khi trẻ 1, 2 tháng tuổi.

 

Phóng viên: Vâng, rõ ràng là: phát hiện sớm và điều trị kịp thời dị tật sinh dục, tiết niệu bẩm sinh ở trẻ sẽ giúp trẻ có cơ hội phát triển bình thường. Vậy, sau phẫu thuật cho trẻ, cha mẹ cần lưu ý gì, thưa bác sĩ?

PGS.TS Nguyễn Việt Hoa: Chúng tôi thường có các phiếu dặn dò người nhà người bệnh vấn đề sau phẫu thuật trẻ cần sinh hoạt như thế nào? Ăn uống như thế nào? Chúng tôi sẽ hẹn bệnh nhân khám lại.

Các phẫu thuật ở trẻ rất nhanh phục hồi, chính vì vậy quan điểm của chúng tôi đó là sau phẫu thuật gia đình và bác sĩ sẽ làm tất cả những gì giúp trẻ trở lại cuộc sống sinh hoạt bình thường trong thời gian sớm nhất.

 

Phóng viên: Xin cảm ơn bác sĩ về cuộc phỏng vấn. Chúc bác sĩ sức khỏe và thành công!

 

 

Nhằm phát hiện và điều trị cho trẻ em bị các bệnh lý sinh dục – tiết niệu, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức sẽ tổ chức chương trình “Khám, tư vấn phẫu thuật các dị tật tiết niệu – sinh dục cùng các chuyên gia hàng đầu châu Âu”.

 

Roberto De Castro: Chuyên gia Italy

Emilio Merlini: Chủ tịch Hội Phẫu thuật tiết niệu Nhi Italy

Paolo Caione: Chuyên gia Italy

Simona Gerocarni Nappo: Chuyên gia Italy

Mohamed Kenaney: Chuyên gia Anh quốc

Raimondo Maximilian Maria Cervellione: Bệnh viện Nhi Hoàng Gia Manchester

Serdar Tekgul: Chuyên gia Thổ Nhĩ Kỳ

PGS.TS Nguyễn Việt Hoa – Trưởng khoa Phẫu thuật Nhi và Trẻ sơ sinh, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức.

 

Thời gian:

Khám và tư vấn phẫu thuật: ngày 04/11/2023 (Thứ Bảy)

Phẫu thuật: ngày 06-09/11/2023 và 13-15/11/2023

 

Địa điểm: Khu vực phòng khám theo yêu cầu – tầng 2 nhà C2, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức.

Liên hệ: Tổng đài 19001902

 

Phòng Công tác xã hội