Điều trị rò hậu môn phức tạp bằng phương pháp nội soi đường rò: VAAFT – Video Assisted anal fistula treatment

21/02/2019 15:49

Rò hậu môn là một trong số những bệnh thường gặp ở vùng hậu môn. Nguyên tắc điều trị là xác định được lỗ trong, tìm ra những ổ áp xe cũng như các đường rò thứ phát, và bảo tồn cơ thắt hậu môn tối đa. Phẫu thuật thường dùng như mở ngỏ đường rò cho tỷ lệ tái phát từ 0%-18%, nguyên nhân chính là do không xác định được lỗ trong và không phát hiện được những đường rò thứ phát. Tỷ lệ mất tự chủ hậu môn (độ nhẹ) sau mổ của phương pháp này là 18% – 52%. Phương pháp đặt chỉ chờ cho những đường rò phức tạp, đường rò xuyên cơ thắt cao cũng cho tỷ lệ tái phát và mất tự chủ lần lượt là 0-29% và 0-64%. Phương pháp sử dụng keo và nút bịt sinh học là phương pháp đơn giản, không làm tổn thương cơ thắt nhưng lại cho tỷ lệ thành công thấp 16% và 29%-87% và giá thành quá đắt. Những năm gần đây đã có nhiều phương pháp ít xâm lấn mới được sử dụng để điều trị rò hậu môn phức tạp như phương pháp thắt đường rò ở rãnh gian cơ thắt (LIFT – Ligation of the Intersphincteric Fistula Tract) cho tỷ lệ khỏi giao động từ 57% đến 94,4%, nhược điểm của phương pháp này là phải phẫu tích rộng vào mặt phẳng gian cơ thắt mà có thể làm tổn thương mạch nuôi của niêm mạc ống hậu môn cũng như làm thủng niêm mạc dẫn đến thất bại. Năm 2006 giáo sư người Ý Piercarlo Meinero là người đầu tiên sử dụng phương pháp nội soi đường rò – VAAFT trong điều trị bệnh nhân rò hậu môn phức tạp. Đặc điểm của phương pháp là khả năng quan sát đường rò từ phía trong dưới sự hỗ trợ của camera nội soi đường rò đặc biệt, qua đó có thể xác định chính xác lỗ trong và các đường rò thứ phát khác, và hoàn toàn không làm tổn thương cơ thắt hậu môn. Tại bệnh viện Việt Đức đã bắt đầu sử dụng phương pháp VAAFT bước đầu mang lại kết quả tốt và bệnh nhân hài lòng cao.

 

Phương pháp mổ rò hậu môn bằng nội soi đường rò (VAAFT – Video Assisted Anal Fistula Treatment) chỉ định cho những bệnh nhân rò hậu môn phức tạp. Đặc điểm của phương pháp này là xác định chính xác được lỗ trong nhờ quan sát trực tiếp từ phía trong bằng camera nội soi đường rò, và đóng kín lỗ trong. Kỹ thuật gồm 2 thì là thì chẩn đoán và thì phẫu thuật. Với phẫu thuật VAAFT thì không cần phải phân loại đường rò trước mổ do đó có thể giảm chi phí chẩn đoán bệnh. Phẫu thuật ít xâm lấn, không để lại những vết mổ ở tầng sinh môn, và không làm tổn thương cơ thắt do đó không ảnh hưởng đến khả năng tự chủ hậu môn.

 

DỤNG CỤ PHẪU THUẬTTHUẬT

 

Sử dụng giàn máy nội soi của Karl Storz. Bộ dụng cụ nội soi đường rò bao gồm ống nội soi đường rò MEINERO, que đốt điện đa cực, bàn chải đường rò, và một forceps nội soi, máy cắt nối thẳng/cong và 0,5 ml cyanoacrylate.

Camera nội soi	Que đốt điện	Dàn máy nội soi
Bàn chải đường rò	Kìm cặp

KỸ THUẬT PHẪU THUẬT

 

Bệnh nhân được đặt nằm tư thế sản khoa (lithotomic position – nằm ngửa 2 chân rang rộng) và được gây tê tuỷ sống. Ống nội soi đường rò được kết nối với giàn nội soi của Karl Storze, và kênh rửa được nối với túi chứa dung dịch rửa (5000cc glycine vs manitomanitol 1%)

 

DỤNG CỤ PHẪU THUẬT THUẬT

	Đường rò hậu môn điển hình (đường rò, lỗ trong, lỗ ngoài)

 

Thì 1: thì chẩn đoán

 

Mục tiêu của thì chẩn đoán là việc xác định chính xác vị trí lỗ trong của đường rò. Ống soi đường rò được đưa vào đường rò qua lỗ ngoài, quan sát rõ đường đi của đường rò trên màn hình. Các chất bẩn, mô chết nằm chặn trong đường rò được lấy bỏ bằng kìm (nhỏ 2mm). Khi ống soi đến lỗ trong, và đi qua nó sẽ qua sát thấy niêm mạc trực tràng trên màn hình. Khi ống soi đi qua lỗ trong, tại vị trí này (lỗ trong) khâu đánh dấu và khu trú lỗ trong bằng 2-3 mũi chỉ cạnh bờ của lỗ trong ở những điểm đối diện nhau.

Ống soi được đưa vào từ lỗ ngoài đến lỗ trong

Ống soi vào đến lỗ trong
Khâu đánh dấu, khu trú lỗ trong

 

Thì 2: thì phẫu thuật

 

Mục đích của thì này là việc phá huỷ đường rò từ bên trong. Đường rò được làm sạch, các chất bẩn, hoại tử được lấy bỏ và cuối cùng là đóng kín lỗ trong lại.

Đường rò được đốt bằng điện cực
Đường rò được đốt bằng điện cực
Đường rò được làm sạch bằng bàn chải

Phương pháp nội soi đường rò (VAAFT) trong điều trị rò hậu môn phức tạp ít xâm lấn bước đầu mang đến kết quả khả quan (tỷ lệ khỏi 70-85%), là phương pháp đơn giản, an toàn. Bệnh nhân sau mổ có thể trở lại sinh hoạt làm việc sớm (2-3 ngày). Không có vết mổ tầng sinh môn nên không đòi hỏi việc chăm sóc vết mổ phức tạp. Không làm tổn thương cơ thắt hậu môn do đó không ảnh hưởng đến chức năng tự chủ của hậu môn. Ngoài việc sử dụng trong điều trị rò hậu môn, phương pháp này còn được sử dụng cho các bệnh viêm rò vùng hậu môn khác như viêm rò nang lông vùng cùng cụt, bệnh viêm rò tuyến bã vùng mông …

 

Một trường hợp người bệnh bị bệnh rò hậu môn được phẫu thuật bằng phương pháp nội soi đường rò tại trong tâm Phẫu thuật đại trực tràng tầng sinh môn – Bệnh viện HN Việt Đức

 

Bệnh nhân: Nam, 24 tuổi

Tiền sử bệnh: xuất hiện chảy dịch cạnh hậu môn 6 tháng, tự điều trị kháng sinh không khỏi.

Lâm sàng: khám thấy lỗ ngoài ở vị trí 11h cách rìa hậu môn 3cm. Thăm trực tràng không thấy lỗ trong, không u cục.

Phẫu thuật: phương pháp VAAFT

Hậu phẫu: thuận lợi, vết mổ nhỏ, không đau, ra viện ngày hôm sau mổ.

 

Ths.BS Phạm Phúc Khánh/Trung tâm Phẫu thuật Hậu môn trực tràng và Tầng sinh môn