Nhiều người rước hoạ vì tự ý chữa sỏi thận

Khai thác tiền sử bệnh nhân được biết, bệnh nhân bị sỏi thận nhưng nghe mách uống thuốc lá sẽ tiêu sỏi nên bệnh nhân đã ngưng không sử dụng thuốc theo bác sĩ đã kê trước đó mà chuyển sang dùng thuốc lá.

Theo ThS Đỗ Ngọc Sơn- Phó trưởng Khoa Phẫu thuật tiết niệu- Bệnh viện Việt Đức, hiện nay sỏi thận, tiết niệu được phát hiện rất nhiều, bởi y học phát triển, khả năng phát hiện sỏi sớm và cao hơn. Đặc biệt, người dân có ý thức khám sức khỏe định kỳ, tầm soát bệnh nên phát hiện sớm.

ThS. BS Đỗ Ngọc Sơn chia sẻ với phóng viên về phim chụp của một bệnh nhân bị sỏi thận san hô

Thế nhưng theo ThS Đỗ Ngọc Sơn, không ít trường hợp bệnh nhân dù đã đi khám ở tuyến dưới, biết có sỏi thận từ lâu nhưng lại chỉ uống thuốc đông y với hy vọng sỏi tiêu đi nhưng thực tế, sỏi lại to lên, buộc phải phẫu thuật. Ngoài ra, có trường hợp do bị cả sỏi thận và sỏi niệu đạo nên vừa được nội soi tán sỏi qua da vừa phải mổ mở.

Trường hợp nam bệnh nhân trên, 52 tuổi đến viện muộn sau một thời gian uống thuốc lá dài khiến nhu mô thận giãn, quả thận teo đi, chức năng thận giảm 50%, một bên thận có u và một bên bị sỏi thận. Bác sĩ đã buộc phải phẫu thuật cắt bên thận có u và tìm cách để bảo toàn bên thận còn lại.

“Bệnh nhân uống thuốc lá đến viện cho biết đã tiểu ra sỏi. Bác sĩ kiểm tra phát hiện khối sỏi vỡ ra, chạy khắp thận, gây tắc nghẽn. Có những người đến bị suy thận, chức năng thận hỏng, phải ghép thận”- ThS. BS Đỗ Ngọc Sơn nói.

Trên thực tế, trường hợp của bệnh nhân này không phải là hiếm vì thời gian qua Khoa Phẫu thuật tiết niệu đã tiếp nhận không ít bệnh nhân tương tự. Đó là nam bệnh nhân 61 tuổi ở Sóc Sơn- Hà Nội được chuyển đến từ bệnh viện tuyến dưới trong tinh trạng suy thận, hai quả thận bị giãn to, thận trái có sỏi niệu quản, thận phải có dấu hiệu tắc nghẽn. Các bác sĩ đã tiến hành phẫu thuật sỏi niệu quản cứu thận trái còn thận phải các bác sĩ phải tiến hành dẫn lưu.

Giải toả tâm lý sợ mổ bằng phương pháp nội soi tán sỏi qua da

Vì tâm lý e ngại bệnh viện, sợ mổ, nhiều người biết bị sỏi thận nhưng chần chừ không điều trị ngay. Tâm lý này hoàn toàn có thể giải tỏa với phương pháp nội soi tán sỏi qua da bởi hiệu quả, nhanh hồi phục. Trước đây, tán với tư thế nằm sấp phải gây mê nhưng hiện nay, các bác sĩ phẫu thuật tiết niệu của Bệnh viện Việt Đức đã thực hiện sang tư thế để bệnh nhân nằm nghiêng nên chỉ cần gây tê tủy sống, bệnh nhân vẫn tỉnh táo, tránh ảnh hưởng đến hô hấp, tuần hoàn.

Chị Ngô Thị Hồng L, 32 tuổi ở Thái Nguyên đến Bệnh viện Việt Đức thăm khám tháng trước do đau thắt lưng kéo dài. Kết quả, bác sĩ phát hiện có sỏi san hô 2 bên thận. Bệnh nhân được chỉ định nhập viện để tán sỏi bằng phương pháp nội soi tán sỏi qua da. Khối sỏi lớn, chị L. phải tán nhiều lần.

ThS Đỗ Ngọc Sơn cho biết, để thực hiện kỹ thuật tán sỏi qua da, các bác sĩ rạch một vết rạch nhỏ khoảng một cm tại vùng lưng của bệnh nhân. Sau đó, nong một đường hầm nhỏ qua da, vào đến thận, tiếp xúc với viên sỏi. Ống nội soi thận được đặt vào đường hầm để bác sĩ tán và gắp sỏi. Sỏi sẽ được tán thành mảnh vụn nhỏ và hút ra ngoài. Nội soi tán sỏi thận qua da là phương pháp ít sang chấn, thay thế cho mổ mở.

Không nên tự ý điều trị các bệnh lý về sỏi tiết niệu

PGS.TS Đỗ Trường Thành – Trưởng khoa Phẫu thuật Tiết niệu, Bệnh viện Việt Đức cho biết, sỏi tiết niệu (sỏi thận, sỏi niệu quản, sỏi bàng quang và niệu đạo) là bệnh lý phổ biến, chiếm gần 2/3 tổng số các bệnh lý về tiết niệu. Sỏi tiết niệu chiếm 45 – 50% các bệnh tiết niệu ở Việt Nam. Tỷ lệ nam (60%) cao hơn nữ (40%), lứa tuổi thường gặp từ 30-60 tuổi là 75 – 80%.

Một số dấu hiệu bệnh thường gặp như: Bệnh nhân đau âm ỉ thắt lưng, đái ra máu do sỏi di chuyển khi vận động hay do nhiễm khuẩn gây tổn thương niêm mạc đài bể thận chảy máu. Khi có nhiễm khuẩn tiết niệu, bệnh nhân sốt cao 38 – 39 độ C, thận to đau, đi tiểu đục và đôi khi gặp tình trạng sốc nhiễm trùng, vã mồ hôi, nổi vân tím toàn thân và tụt huyết áp.

Để phòng bệnh và theo dõi sau điều trị sỏi thận, người bệnh cần có chế độ ăn uống nhiều nước trên 2 lít nước mỗi ngày, hạn chế thức ăn nhiều calci, oxalate như sữa, phomat,…

Các chuyên gia cho hay, nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, bệnh sỏi tiết nệu nói chung, sỏi thận sẽ có những biến chứng khó lường như nhiễm khuẩn tiết niệu; viêm đài bể thận, viêm thận kẽ, viêm hẹp cổ đài thận; giãn đài bể thận, ứ nước, ứ mủ thận, áp xe thận; suy thận do sỏi thận 2 bên gây tắc nghẽn…  thậm chí có thể tử vong và dễ tái phát. Trong khi đó, các bệnh lý về thận – tiết niệu ở nam giới có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng tới sức khỏe. Nặng hơn là có thể dẫn tới vô sinh nếu không điều trị kịp thời.

Chính vì thế các chuyên gia về thận tiết niệu khuyến cáo để tầm soát và phòng ngừa bệnh, người dân nên đi khám sức khỏe định kỳ ít nhất 1-2 lần/năm. Khi có những dấu hiệu bệnh, người bệnh không nên tự điều trị, không tự uống thuốc nam, mà nên đến các cơ sở y tế chuyên khoa để được bác sĩ thăm khám, tư vấn và chẩn đoán điều trị phù hợp.

Bên cạnh đó, bệnh nhân cần phối hợp đến khám định kỳ nhằm phát hiện sỏi thận tái phát hoặc các biến chứng, di chứng sau can thiệp.